Ο γάϊδαρος

Η Βασίλω του Σαράτσουλου

Ο γάϊδαρος είναι το ΙΧ τση παλιάς λιαπαδίτικης οικογένειας. Όπως είπε και η Θέκλη του Τζουγάνου, είναι “...ακριβά μονοθέσια, μιας άλλης εποχής”.
Είναι επιβατικό, για να παίρνει ένα άτομο στη σαμάρα και ένα ή δύο παιδιά απισωκάπουλα που κρατιούνται από τα σκαρβέλια και φορτηγό για να κουβαλεί διάφορα πράγματα, τα παλιά χρόνια νερό με τσι κάρτες και στη συνέχεια τερτικά με σταφύλια, σακιά με γέννημα, ξύλα από το βουνί, σανό, ελιές, αλλά και κάθε άλλο χρήσιμο είδος για το σπίτι. Εκτός από όλες τσι μεταφορικές υπηρεσίες που μας έδινε ο γάϊδαρος, έδινε και την κοπριά του, που ο ίδιος την εκουβάλουνε τσου κήπους και στα χωράφια. Οι δρόμοι του χωριού, που τώρα μας φαίνονται στενοί για τα αυτοκίνητα, ετότες είχανε κανονισθεί έτσι ώστε να μπορούνε να διασταυρωθούνε δύο γαϊδάροι φορτωμένοι με σανό.
Όταν ο γάϊδαρος εκουβάλουνε χόρτο, κάθε τόσο έγερνε το κεφάλι του και ετράβουνε και μία δαγκασιά. Όλα τα σπίτια είχανε γάϊδαρο, μερικά δε είχανε και από δύο. Καμπόσοι είχανε μουλάρια και λίγοι είχανε άλογα.

Και ενώ οι γαϊδάροι εκάνανε τσι βαρειές δουλειές, οι γυναίκες που συνήθως οδηγούσανε τσου γαϊδάρους, εκαθώντανε καβαλαριά, τσου βαρούσανε με βίτσες, στου βάνανε καπίστρι και φάωμα και τσου βρίζανε. “Ομψουδώ λιγόχρονε. Να σε κάψει η αστραπή. Χάδω…”. 
Τσου γαϊδάρους στο χωριό τσούφερνε με φορτηγά αυτοκίνητα ο κοπραβέντης. Αυτός έκανε όλες τσι αγοραπωλησίες ζώων, γυρίζοντας από χωριό σε χωριό. Τσου γερόντους γαϊδάρους που αγόραζε, τσου πούλουνε μετά στο Μαντούκι σε κάποιους άλλους εμπόρους και αυτοί με τη σειρά τους τσου εστέλνανε με τα καράβια στην Ιταλία για κονσέρβες. Όταν επούλουνε τα πουλάρια, ο κοπραβέντης έδειχνε τσου χωριανούς τα δόντια του γαϊδάρου, γιατί από κει φαίνεται η μικρή ηλικία τους. 
Το γάϊδαρο τση απάνω φωτογραφίας, μία γυναίκα στην Πελοπόνησο, τονε πουλεί γιατί ο άντρας της απέθανε και γιατί ο σανός ακρίβηνε!

Τώρα οι γαϊδάροι, εχαθήκανε οριστικά και πάνε για εξαφάνιση. Απέρασε η εποχή τους και αποτελούν πλέον μουσειακό είδος. Οι λίγοι που υπάρχουνε ακόμα στο χωριό, φωτογραφίζονται σαν αξιοθέατα από τσου διάφορους τουρίστες. Τα παλιά τα χρόνια, εφωτογραφήσανε τη Μαρία του Μήκιου του Λίλη τσι Δούλειες καβαλαριά στο γάϊδαρό της και επουλούσανε τη φωτογραφία της στη χώρα σαν καρτποστάλ τσου τουρίστες. Γαϊδάροι υπάρχουνε τώρα λίγοι στο χωριό. Από δύο έχoυνε η Μαρία του Νίκου του Ντορή και η Μαρία του Κώστα του Ρουμανή και από ένανε η Μάρω του Τζούρου, η Μαρία η Μπαλίχω, η Λένη του Μολοχίτη, η Ευτυχία η Σπαθίχω, η Μαρίνα του Τζαγδάρη, η Αθηνά του Μπερέτη, η Αγγελίτσα του Νίκου του Λαή, η Κάτε του Μούστου, η Θοδώρα του Καρόνια, η Αγγέλω του Λολή,  η Αγγέλω του Σπύρου του Πέπου, η Πανδώρα του Φράγκου και η Μαρία η Καλαφάτενα.
Οι στάβλοι αξιοποιηθήκανε σε άλλες χρήσεις (γκαράζ κ.λπ.) και οι γαϊδάροι έχουνε αντικατασταθεί από αγροτικά αυτοκίνητα.
Κάποιες γυναίκες που έχουνε γαϊδάρους, εμάθανε πως γίνεται επιδότηση για αυτά τα συμπαθή τετράποδα και ερωτήσανε σχετικά. Όμως επληροφορηθήκανε ότι δεν δίνουν επιδότηση για τσου γαϊδάρους ...εν ενεργεία. Δίνουνε μοναχά, για όσους γαϊδάρους αποσύρονται με έγγραφα...από την κυκλοφορία. Κάνουνε δηλαδή σαν να λέμε απόσυρση.