Οι ψαράδες του χωριού μας

Ο Γιάννης και ο Νίκος ο Μπουρίτσης

Με τόσα χιλιόμετρα ακτογραμμής, είναι φυσικό πολλοί  Λιαπαδίτες, ακλουθώντας τσου παλαιότερους, αποφάσισαν να ασχοληθούν επαγγελματικά με τη θάλασσα. Από πολύ παλιά, οι ψαράδες του χωριού μας, είχανε δώκει το στίγμα τους και εδουλεύανε σκληρά για το θαλασσινό μεροκάματο. Αν θυμουμάστενε και καλά, ψαράδες στο χωριό -άλλοντες και τώρα- ήτανε ο Αλιπούς, ο Γαλάνης, ο Γλόμπος, ο Καβαλίνας, ο Κακούργος, ο Καινούριος, ο Κέρκυρας, ο Κοκκίνης, ο Κουνέλης, ο Κουνούβελος, ο Κουσκούρης, ο Μαριόλης, ο Τάτσης ο Ματζής, ο Μουργκάνας, ο Μπαλαρής, ο Μπενιαμής, ο Πελάγονος, ο Ρόκας, ο Πέπος, ο Σάγκας, ο Σαΐτας, ο Σκορπιός, ο Σπύρος  ο Κόας, ο Σταρένιος, ο Σταφύλιας, ο Τζαβέλας, ο Τρικούπης, ο Δημήτρης Ρουμανής (Τσογιός) και ίσως κάποιοι άλλοι...

Ο εξοπλισμός τους τα παλιά χρόνια ήτανε μία βάρκα με κουπιά και για σύνεργα λίγα δίχτυα. Εβάνανε λοιπόν τα κουπιά τσου σκαρμούς και εβαρούσανε γερό κουπί. Λϊγες μέρες πριν ξεκινήσουνε, ετοιμάζανε τα δολώματα και τσι αρματωσιές, εκοιτάζανε τον καιρό και κάνανε το σταυρό τους και δρόμο.

Τσου χειμώνες οι ψαράδες επεριποιγιούντανε τσι βάρκες τους. Τσι ξομηριάζανε, δηλαδή εβγάνανε τα όμηρα που εκολούσανε από την καρίνα μέχρι τα ίσαλα, Όλες οι βάρκες ετότες ήτανε ξύλινες και ηθέλανε καλαφάτισμα. Το καλαφάτισμα που έκλειουνε τα στεγανά, εγενόντανε χωρίς καρνάγια στη Ροβινιά και στην Αλύπα. Εβάνανε παπίρι τσου αρρμούς,  εβράζανε σε ένα καζάνι ψαρόκολα και εμπήγανε το παπίρι με ψαρόκολα τσου αρμούς. Αυτή τη δουλειά την έκανε ο Σπύρος ο Μπουρίτσης, ο Πούτσουρος. Παράλληλα εμπαλώνανε τα δίχτυα τους, αυτά που τσου χαλούσανε οι φώκιες. Απλώνανε τα δίχτυα τους κρεμασμένα από κάπου και με τη σαΐτα εμπαλώνανε τσι τρύπες.

Όλη η θάλασσα ήτανε δική τους. Εψαρεύανε από τα διαπόντια νησιά και αρεβέρνανε μέχρι τσου Παξούς και την Πρέβεζα.

Ετότες δεν υπήρχανε πολλές δυνατότητες να ξέρουνε τον καιρό και εκοιτάζανε τον ουρανό και τα άστρα, βγάνοντας συμπεράσματα. Σπάνια επέφτανε έξω. Όμως, δύο φορές Λιαπαδίτες ψαράδες εκινδυνέψανε σοβαρά, λόγω θαλασσοταραχής και έλλειψης σωστικών μέσων. Πολύ παλιά ο Θοδωρής ο Σταφύλιας και πρόσφατα ο Θοδωρής ο Καινούριος με τη γυναίκα του τη Μαρία και τον Μουργκάνα.

Συνήθως ερίχνανε τα δίχτυα τους ή και κοφίνια για ασμέρνες και την άλλη μέρα επηγαίνανε να τα ασκώσουνε. Υπήρχανε πάντα ελπίδες για μία καλή ψαριά.

Τα ψάρια που επιένανε, ήτανε διάφορα, όπως αυτά που επιένανε οι Λακωνίτες και άλλοι ψαράδες. Θα αναφέρουμε τα ονόματα των ψαριών -όσα γνωρίζουμε- απλά για να αναφέρουμε τα λιαπαδίτικα ονόματά τους.

Ο Μήκιος ο Κουσκούρης

Τα ψάρια λοιπόν που επιένανε στα δίχτυα τους, ήτανε πολλώ λογιώνες, όπως ασμέρνες, αστακοί, αμοίραστοι, αφρόψαρα, βαγιάνες, βελονίδια, βλάχοι, βόπες, βούκινα, γαλέοι, γαρίδες, γαύροι, γύλοι, γλουπιοί, ζαργάνες, καβουρομάνες, καβούροι, καλαμάρια, καραβίδες, κολιοί, κολοχτύπες, κουτσομούρες, λαβράκια, μαρίδες, μαυράκια, μελανούρια, μένουλες, μουρμούρες, μπακαλάροι, μπαλάδες, μπαρμπούνια, ξιφίες, παπαλίνα, παστανάκες, πάτελες, πέρκες, πεσκανδρίτσες, πετρόψαρα, σαβρίδια, σάλπες, σαργοί, σκαλχιμάδες, σκορπιοί, σουπιές, σπάροι, στρούδια, συναγρίδες, σφυρίδες, τσέρουλες, τσιπούρες, φαγκριά, χελιδονόψαρα, χινιοί, χουχουλιοί, χριστόψαρα, χταπόδια και όσα άλλα αλησμονήσαμε.

Τα ψάρια τα διαλέανε σε πρώτα, δεύτερα και τρίτα και αναλόγως τα δίνανε. Τα πρώτα και τα δεύτερα επηγαίνανε τσι πόστες, δηλαδή τσι ταβέρνες και στα ξενοδοχεία, που τσου είχανε πελάτες μόνιμους. Τα τρίτα, τα κομμένα και ότι ανακάτερα επερσεύανε, τα πέρνανε στο σπίτι τους ή τα φέρνανε και τα πουλούσανε στο χωριό ή τα βγάνανε τόμπολα.

Το μαγευτικό Κολόβρι

Το 1949 και το 1950, ήτανε καλές χρονιές για τσου ψαράδες του χωριού, γιατί εβγάνανε πολλά ψάρια. Ερχόντανε και τάπερνε ο Χοντροκόκκαλος από την πλατεία του χωριού, ο οποίος με φορτηγά αυτοκίνητα τάπερνε στη χώρα. Ήτανε τόσα πολλά τα ψάρια, που με το πλοίο ΜΑΚΡΙΝΑ τάστελνε στη Γουμενίτσα και από κει μέχρι τα Γιάννενα. Άλλες φορές με την κούρσα του Λεμόνη, επουλούσανε τα ψάρια τσου Σιναράδες. Τα ψάρια οι ψαράδες τα φέρνανε στην πλατεία του χωριού με τερτικά και τα φορτώνανε στα φορτηγά με τα φτιάρια. 

Για πολλά χρόνια τώρα,  ο Σωτήρης εξυπηρετεί το χωριό με ψάρια σε καθημερινή βάση, αν ο καιρός δεν κάνει κλεισιές. 
Οι ψαράδες που περνούσανε από το Κολόβρι (φωτό), ανιβαίνανε απάνω και εκάνανε μία χορτασιά παυλόσυκα. Όπως λένε οι παλαιοί, τσι παυλοσουκιές εκεί τσι φύτεψε κάποιος Αντριόλος.
Στην ανάρτηση Λιαπαδίτικες συνταγές θα βρείτε τρεις συνταγές με ψάρια: Σκορπιοί μπουρδέτο,  μπακαλάρο μπιάνκο και ψάρια σαούρο.
Ελέγανε οι παλαιοί, ότι τα χειρότερα ψάρια, είναι προτιμότερα από το καλύτερο κρέας.