Κυριακή 8 Ιανουαρίου 2012

Οι εκκλησιές του χωριού

Το παρακάτω κείμενο για τσι εκκλησιές του χωριού, προέρχεται από τα Γ.Α.Κ. Νομού Κέρκυρας, ύστερα από έρευνα και ταξινόμηση του χωριανού μας Μάκη Νίνου Δημουλά.

 

Καθεδρικός Ναός Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας (Φ. Αρ. 337)

Η Άγια Αναστασιά

Ο Ναός της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας, είναι ο καθεδρικός Ναός του χωριού Λιαπάδες. Είναι χτισμένος στην κεντρική πλατεία του χωριού. Είναι επιβλητικός, χτισμένος σε ρυθμό βασιλικής χωρίς τρούλο. Η Ουρανία (οροφή) του ναού, είναι αγιογραφημένη πάνω σε αναγεννησιακό ρυθμό ή όπως αλλιώς ονομάζεται, σε ρυθμό μπαρόκ. Το τέμπλο είναι μεγαλοπρεπές, φτιαγμένο από μάρμαρο. Πάνω από την εικόνα της Αγίας Αναστασίας, είναι χαραγμένη η εξής επιγραφή: “ΕΚΜ. ΜΡ. ΤΖΡ. ΠΞ  Ν 1803”. Το καμπαναριό είναι μεταγενέστερο του ναού, φτιαγμένο το 1797. Ο ναός είναι ανακαινισμένος πολλές φορές, με αποκορύφωμα τα μέσα του 20ού  αιώνα, που αλλάχθηκαν τα δάπεδα, τοποθετήθηκαν καινούρια στασίδια και έγιναν αρκετές σοβαρές εργασίες. Τα επίσημα πρακτικά του ναού ξεκινάνε από τις αρχές του 1700, αν και ο ναός είναι κτισμένος στα μέσα του 1600, δηλαδή στα μέσα του 17ου αιώνα (1600-1650). Το Ιβεντάριο του ναού, το υπογράφει ο Agostin Sagredo. Το βιβλίο αυτό, ξεκινά γράφοντας κατά λέξη: “… μετά από απόφαση και σέβως προς τις Ρωμαϊκές εκκλησίες, στο έκτο κατά δύναμη χωριό της Κέρκυρας, διατάσσεται να αναφερθούν οι υπάρχουσες εκκλησίες, ήτοι: Αγία Αναστασία, Υ.Θ. Οδηγήτρια, Άγιοι Θεόδωροι, Αγία Θέκλα”. Έτσι αποφασίζεται στις 6 Ιουλίου των Ε.Ν. “… να δημιουργηθεί ένα βιβλίο (όπως συνηθίζεται και στη χώρα), για να γράφεται η κάθε κουμεσιά και η κατά καιρούς διαδοχή, και αυτό γίνεται για το καλύτερο σέβως προς τον Θεό” . (Από αυτήν την παράγραφο, βλέπουμε ότι τότε ακόμα δεν υπήρχαν επίσημα οι ναοί της Αγίας Αναστασίας της Ρωμαίας και του Αγίου Νικολάου). Έτσι λοιπόν δημιουργούνται:

Το παραδοσιακό καμπαναριό
1. Ένα 200φυλλο βιβλίο, μοιρασμένο σε τρία μέρη, που περιγράφει το Ιβεντάριο  των ιερών σκευών και την αναγραφή των εσόδων.
2. Ένα βιβλίο που περιγράφει την παραγωγή κρασιών, λαδιών, σιταριού, κ.λπ.
3. Έξοδα του ναού.
Στο τέλος των κουμεσιών -που κρατούσαν δύο χρόνια- τα βιβλία αυτά παραδίδονταν στους νέους εκλεγμένους διαδόχους. Στο Ιβεντάριο έχουμε την υπογραφή του Agostin Sagredo το 1572 και ξεκινάει το έγγραφο του Βενετού αξιωματούχου, με τον εξής τίτλο: “I Ivo Belia Chanta Santa Anastasia Eiuta Liapades“. Μέσα στο κείμενο του A. Sagredo,  έχουμε έναν κατάλογο με την περιουσία του ναού. Έχουμε λοιπόν το 1752:
  1. Καντήλια ασημένια (98)
  2. Ενας δίσκος ασημένιος
  3. Ενας σταυρός ασημένιος
  4. Ενα θυμιατό ασημένιο
  5. Ενα σήμαντρο σιδερένιο (το καμπαναριό είναι του 1797)
  6. Ενα ποτήριο ασημένιο
  7. Ενα ευαγγέλιο ασημένιο (κόκκινο με φιγούρες ασημένιες)
  8. Ενα φελόνι με τα Ιερά
  9. Βιβλία (14)
Ακόμα, στο ναό ανήκαν: ένα λουτρουβιό και 1.346 ρίζες ελιές. Αργότερα, σε μετέπειτα βιβλία που έχουν γραφτεί, έχουμε έναν καινούριο θεσμό σε όλους τους ναούς: είναι οι κυβερνήτες των ναών.
Για το ναό της Αγίας Αναστασίας, ξέρουμε μερικούς κυβερνήτες και επιτρόπους από τον 19ο αιώνα, που είναι οι εξής:
1. Θεόδωρος Αγάθος: Επίτροπος από 1801 έως 1803
2. Σπυρίδων Νίνος, Σταμάτης Ρεπούλιος, Γιωργάκης Αγάθος: Επίτροποι από 5 Οκτωβρίου 1805 έως το 1807
3. Γιάννης Μάζης του Αναστασίου, Στέλιος Αγάθος: Επίτροποι από το 1807.
Οι ανώτεροι άρχοντες του ναού ήταν:
Αθανάσιος Μποζίκης - Δημήτριος Αγάθος, “Μετοχιούντες ακόμα τους Αγίους Θεοδώρους και την Αγία Θέκλα”, 30 Νοεμβρίου 1806 έως 29 Δεκεμβρίου 1808.
Όμως ο ναός είχε να αντιμετωπίσει αρκετά και μεγάλα προβλήματα. Οι διάφορες εκκλησιαστικές επιτροπές, έπρεπε με κάθε τρόπο να καταφέρνουν να σώζουν την περιουσία των ναών, από διάφορους κατοίκους του χωριού, που προσπαθούσαν να καταχραστούν με κάθε μέσο. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Ιωάννη Μάζη το 1805, ο οποίος δημιουργεί ένα πρόβλημα με τα πάχτα που είχε πάρει από το ναό και μετά δεν τα επέστρεφε ξανά πίσω. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να αποφασιστεί από το συμβούλιο του ναού (κουμεσία) να παχτωθούν στον Ιωάννη Νίνο του Αθανασίου, οι ελιές για δύο χρόνια και μετά να επιστραφούν ξανά πίσω. Μάρτυρες του συμβολαίου είναι οι:
1. Θεόδωρος Παγιάτης Ιερεύς
2. Αντώνης Αρμένης
3. Dabakas Izason
Υπογράφει ο Andrea Karatjey Nazor.
Το 1811, το Μαγγιστράτο (βουλευτήριο των Εφτανήσων), αλλά και οι αρχές του νησιού, στέλνουν στο ναό έναν κατάλογο με νόμους, οι οποίοι αναφέρονται εις την παχτωσιά.
Συγκεκριμένα:
1. Η παχτωσιά θα κρατάει 4 χρόνια
2. Θα υπάρχουν 3 ινκάντα
3. Μετά την παχτωσιά, ο παχτωνάρης θα είναι ελεύθερος, υπό τον όρο να έχει πληρώσει και να μη χρωστάει.
4. Τα χτήματα πρέπει να είναι καθαρά. Ο νέος παχτωνάρης πρέπει να λαμβάνει από τον παλιό όλα τα χτήματα σε καλή κατάσταση.
5. Ο παχτωνάρης πρέπει να προσέχει το πάχτο.
Ακόμα, το ίδιο έτος 1811, ο υπουργός της διοικήσεως αποφασίζει:
1. Την Κυριακή 13 Νοεμβρίου, θα γίνει σύναξη στην εκκλησία
2. Στη σύναξη θα προεδρεύει ο προεστός του χωριού
3. Μέσα σε 8 ημέρες, οι κυβερνήτες του ναού θα κάνουν κατάλογο όλων των συναδέλφων.
4. Οι συνάδελφοι πρέπει να είναι πάνω από 18 ετών και να μη χρωστούν στην εκκλησία.
Στο κοιμητήριο του ναού της Αγίας Αναστασίας, έθαβαν τους νεκρούς τους οι πιο προνομιούχες οικογένειες του χωριού. Γενικότερα οι οικογένειες αυτές αποτελούνταν από τους Αγαθάτες, τους Παγιατάτες (οι πιο πολλοί Παγιατάτες ήταν ιερείς), τους Παπαδοπουλάτες.
Αργότερα, μέσα στα πρακτικά του ναού γράφτηκε ένας κατάλογος με τα μεγαλύτερα επώνυμα, τοποθετημένα κατά δύναμη. Ο κατάλογος γράφτηκε στις αρχές του 20ου αιώνα και είναι ο εξής:
Οι λεπτομέρειες τση κορφής με τον ανεμοδείκτη
Αγαθάτες
Μποζικάτες
Μαζάτες
Παγιατάτες
Νινάτες
Χαλκιαδάτες
Ρεπουλιάτες
Γουλιάτες
Μαυροϊδάτες
Παπαδοπουλάτες

Στην κορφή του καμπαναριού, όπως φαίνεται και στη διπλανή φωτογραφία, υπάρχει από κατασκευής ένας παλιός ανεμοδείκτης που δείχνει την κατεύθυνση των ανέμων. Ο ανεμοδείκτης αυτός γυρίζει ολοτρόγυρα και όπως λέγανε κάποιοι παλαιοί, υπάρχει στην κατασκευή του ένα σύστημα που εμποδίζει τη σκουριά και τις λανθασμένες ενδείξεις. Δεν υπάρχει εσωτερική λίπανση, ούτε κάποιος το λιπαίνει. Όποιος γνωρίζει πως λειτουργεί, να μας το πει να το μάθουνε κι' άλλοι.

 

Αγία Αναστασία η Ρωμαία (Φ. Αρ. 338)

Η Άγια Αναστασιά η Ρωμαία

Τσαντάρας,Καινούριος,Αρβανιτάκης
Για το ναό της Αγίας Αναστασίας της Ρωμαίας, δεν έχουν διασωθεί αρκετά στοιχεία που να μας βοηθήσουν να μάθουμε διάφορα πράγματα σχετικά με αυτό το ναό. Και στο Ιβεντάριο αυτού του ναού, υπάρχει η υπογραφή του Βενετού Agostin Sagredo. Παρόλο που αυτός ο ναός είναι πάρα πολύ μακριά από τον οικισμό, και από παλιά δεν είχε τις ίδιες δωρεές και την ίδια περιουσία με τους μεγαλύτερους και κεντρικότερους ναούς, εν τούτοις δεν έλειπαν  και από εδώ τα προβλήματα με τα πάχτα. Το αποκορύφωμα της όλης ιστορίας αυτής, ήταν το έτος 1813, όπου ο πρόεδρος και ο κυβερνήτης του ναού, Αναστάσιος Μποζίκης του Αλεξάνδρου, είχαν σημειώσει μερικά γεγονότα για τα οποία υπαίτιος ήταν ο πρόεδρος του χωριού. 
Το παραδοσιακό σήμαντρο
Έτσι λοιπόν ο Αναστάσιος Μποζίκης εσήμανε την καμπάνα στις 14:21 και κάλεσε τον κόσμο στη μέση του χωριού, για να κηρύξει τον προπηλακισμό που δέχθηκε από τον πρόεδρο, για την περιουσία του ναού. Τότε ο πρόεδρος έκρινε σωστό να ενημερώσει με επιστολή τον υπουργό της διοικήσεως που ήδη είχε εμπλακεί στο θέμα, με τα πάχτα του καθεδρικού ναού του χωριού. Έτσι λοιπόν ο υπουργός, στις 7 του Μάη του 1815, στέλνει και στην επιτροπή του ναού, έναν σχετικό κατάλογο με νόμους που αναφέρονταν στα πάχτα της Αγίας Αναστασίας της Ρωμαίας.
Το 1819, ο κυρ  Σπύρος Αγάθος πάχτωσε όλες τις ελιές του ναού, και στο συμβόλαιο που υπέγραψε, μάρτυρες ήταν οι: Σταμάτης Ρεπούλιος και Αναστάσιος Αγάθος. Αργότερα, κυβερνήτες του ναού γίνονται οι: Αθανάσιος Μποζίκης του ποτέ Ξανθή και Παναγιώτης Γουλής του ποτέ Αντωνίου. 
Μέσα στο Ιβεντάριο του ναού, ως εκκλησιαστική περιουσία αναγράφονται τα εξής:
1. Ενα ποτήριο
2. Ενας Τίμιος Σταυρός
3. Ενας δίσκος
4. Ενα θυμιατό
5. Πέντε καντήλια

 

Άγιοι Θεόδωροι (Φ. Αρ-)

Ο Αι Θόδωρος
Για το ναό των Αγίων Θεοδώρων, τα πράγματα είναι τελείως ασαφή. Δεν υπήρξε αρχείο ή χάθηκε και δεν υπάρχουν συγκεκριμένες έγγραφες πηγές. Η ιστορία του μικρού αυτού ναού συνδέεται με την άμυνα του χωριού, όταν ακόμα κινδύνευε από τις επιδρομές των Αλτζερίνων πειρατών. Αυτό που τώρα πια θυμίζει εκείνα τα συγκλονιστικά χρόνια, είναι το μεγάλο ενετικό πηγάδι που υπάρχει έξω από το ναό. Το επόμενο στοιχείο ακόμα που γνωρίζουμε για το ναό, είναι ότι από το 1804 επίτροποι είναι οι: Σταμάτης Ρεπούλιος, Γεώργιος Αγάθος και Σπυρίδων Νίνος.
Πολύ πιο παλιά, οι Άγιοι Θεόδωροι ήταν όχι απλά ένας μικρός ναός, αλλά ήταν μοναστήρι. Τα κελιά των μοναχών ακόμα σώζονται. Εκεί λοιπόν κατέληγε -όπως γίνεται και τώρα φυσικά- η λιτανεία της εικόνας της Αναστάσεως (έργο του 19ου αιώνα). Αυτή η λιτανεία ήταν και είναι η πιο λαμπρή και μεγαλοπρεπής τελετή που γίνεται στο χωριό και έχει τις ρίζες της στις παλαιότερες εποχές. Μάλιστα, μέχρι και πριν μερικές δεκαετίες, έπαιρναν μέρος με τα φλάμπουρά τους και οι Γαρδελάδες. Αυτή όμως η συμμετοχή έλαβε άδοξο τέλος, μετά από μία παρεξήγηση που δημιουργήθηκε ανάμεσα στα δύο χωριά (ανήμερα της λιτανείας) και κατέληξε σε καυγά. Από τότε, το μόνο που μας θυμίζει τη συμμετοχή των Γαρδελάδων στη λιτανεία αυτή (η οποία γίνεται την Κυριακή των Μυροφόρων), είναι η στάση της πομπής για να γίνει δέηση απέναντι από το ναό του Παντοκράτορα, που ανήκει στη δικαιοδοσία των Γαρδελάδων.
Στον Άι Θόδωρο, τα τελευταία χρόνια γίνονται πολλά βαφτίσια. Είναι σε ωραίο γραφικό περιβάλλον μέσα στη φύση, υπάρχει χώρος για τα αυτοκίνητα ή για να σερβιστούν κάποια γλυκά και από τόνα στόμα στ'άλλο, όλα τα βαφτίσια γένονται εκεί καλοκαίρι.

 

Άγιος Νικόλαος (Φ. Αρ. 339)

Για το ναό του Αγίου Νικολάου υπάρχουν οι περισσότερες και αναλυτικότερες πηγές. Ο ναός είναι χτισμένος σε ρυθμό βασιλικής χωρίς τρούλο και πίσω από την ίδρυσή του, υπάρχει η ιστορία των Νίνων και η ταύτιση της ράτσας αυτής με την πορεία του ναού μέσα στο χρόνο. Το Ιβεντάριο του ναού, υπογεγραμμένο το 1753 από τον Agostin Sagredo, μας δίνει πολλά στοιχεία για τα περιουσιακά, καθώς και για το κτηματολόγιο του ναού που είχε χαθεί και ξαναβρέθηκε το 1928. Συγκεκριμένα, το κτηματολόγιο αναφέρει ξεκινώντας: “1764 Ιανουάριος 15 Κάποιου ερχομένου από το Ιβεντάριο παλαιόν γινόμενο 1655 Μαρτίου 30 της μονής του Αγίου Νικολάου κείμενη εις χωρίον Λιαπάδων, εις τα εισοδήματα και αγαθά όπου προσφέρει εις το παρόν όλα εξικοβισμόνα όσον και αν ταις αφαιρίσαις κι ακουίζα, όπου έγιναν παρά εμού Γεωργίου Σουρέτου επιτρόπου και γιος πατρονάτου της αυτής Μονής εις πίζωσιν και φανέρωσιν των μεταγενεστέρων επιτρόπων της Μονής… ”. 

Παρακάτω το κείμενο συνεχίζει, αναφέροντας τις δωρεές που δέχθηκε ο ναός από τους πιστούς. Παρακάτω δίνεται ένα απόσπασμα από τις δωρεές:

-“… άφησε η κυρά συμβία του ποτέ Σταματίου Νίνου εις τη Μονή, όλο το μερτικό της, το χωράφι λεγόμενο, εις τα δεντρούλια.
- Άφησε η  Ξάνθω, γυνή του Δήμου Νίνου δια μέρος της ψυχής της εις τη Μονή, μία ελαία καλοκαιρινή εις τους Λάκωνες, όπου έδωσε με προικιό στη θυγατέρα της πλησίον του Σταμάτη Στραβοράβδη.
-Έχει η άνωθεν Μονή αμνάλη εις την Φιλομύλα. Το αφιέρωσε ο ποτέ Σταμάτης Νίνος του ποτέ Κόζα, ως φαίνεται εις το παλαιό Ιβεντάριο.
-Ακόμη η Μονή έχει έτερο χωράφι πλησίον στη δημόσια στράτα, από τον ποτέ Αλιβήλη Παγιάτη.
-Τα άνωθεν δύο κομμάτια εις την Φιλομύλα κι Δηλίρα σοδιασμένα του Νικολάου Νίνου δια Σιτάρι - μουλάρι ανά ήμισυ με πορταμέντο. Τώρα, εις το παρόν χωράφι εις τη Δηλίρα, το προσφέρει η κληρονομιά του ποτέ Νικολέτου Καζιάνη, από χωριό Δουκάδες.
-Το χωράφι στη Φιλομύλα, το προσφέρει ο Σίμος Νίνος του ποτέ Στάθη, λεγόμενος Ρουμπής (Ιβεντάριο 30 Μαρτίου 1655).
Χτήματα ακόμα, αφιέρωσαν οι: Ζαφείρης Παγιατάκης,  Ανδρέας Χαλικιάς,  Σταμάτης Σταυροϊδής (Νερούλια), Θεοδωρής Νίνος και Τζανής Νίνος (Καλύβια). Το χτήμα σόδιασε ο Πιέρος Κορακιανίτης Τζόγιας, Δήμος Κοσμάς (Κριθαρόκηπος), Γρηγόρης Παγιάτης (Κάμποι, Γαϊδουράς), Σταμάτης Νίνος (Αλιπουνιοί, δίπλα από των Νινάδων και Παπαδοπουλάτων). Η Μονή έχει μία ελιά κάτωθεν της μάντρας, μέσα εις τον τόπον του Πιέρου Νίνου, του ποτέ Πάνια, Αντώνης Αγάθος, Γιώργος Αγάθος, για την ψυχή τους (Παρασπόρια), Το χωράφι Γράβα αγόρασε ο Βασίλης Νίνος -λεγόμενος Μπόχαλης- και πλήρωσε στη Μονή σοδιάτικο χρονικό, σιτάρι - μουλάρι ανά ήμισυ. Τώρα εις το παρόν, η κληρονομιά του Τζώρτζη Νίνου του ποτέ Αρσένη, ήταν να πλερώσουν μουλάρι ήμισυ, ο Γιωργάκης Νίνος του ποτέ Αντώνη -λεγόμενος Περπίρης- και ο Θεοφίλης Νίνος του ποτέ Ανδρέα, μισό μουλάρι. Έχει έτερο χωράφι εις τη Γράβα ο Νικόλαος Νίνος του ποτέ Ευγένιου και επλέρωνε Τετάρτη της εκκλησίας. Έχει η μονή κομμάτι χωράφι αγορά από τον Σταμάτη Νίνο του ποτέ Νικολάου, για 37 δουκάτα εις τα στρέμματα στις 26 Απριλίου 1671. Πλερώνει ο Γιάννης Νίνος του ποτέ Νικολάου -λεγόμενος Νανής- δια το χωράφι στη Γράβα (13 Ιουλίου 1702). Το 1687 επήρανε του Γιάννη Νίνου τις ελιές. Άνωθεν της εκκλησίας, μέσα στον κήπο, έχει ο Γιάννης Νίνος μία ρίζα ελιά και την αφιέρωσε ο Σταμάτης Νίνος με τη διαθήκη του. Στα Νινάτικα, ο Σταμάτης Νίνος αφήνει τρεις ελιές,ο Σταμάτης Νίνος αφήνει πλησίον της Μονής, μία περγουλιά, ο Γιάννης Νίνος -λεγόμενος Νανής- με διαθήκη (18 Οκτωβρίου 1705) έδωσε στην εκκλησία όλη τη μοιρασιά του, που έγινε στις 26 Οκτωβρίου 1698. (Απάνω Στούπη, Καμάρα, Κοκκινός, Κόρακας, Ελιά)…”. 
Μέσα στα κείμενα αυτά, βλέπουμε ποιά στάση κρατούσαν οι Νινάτες, απέναντι προς το συγκεκριμένο ναό. Αξίζει να σημειώσουμε, ότι γύρω από το ναό έμεναν μόνο Νίνοι, γιατί εκεί ήταν η περιοχή τους, από όταν εγκαταστάθηκαν στο χωριό. Ο ναός στην ουσία δεν ήταν τίποτα άλλο, παρά ιδιοκτησία των Νίνων, οι οποίοι πρόσφεραν τα υπάρχοντά τους στο ναό και στον Άγιο που τους “προστάτευε”.
Μέσα στα βιβλία, έχουμε και τους φόρους τους οποίους πλήρωναν προς το ναό. Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω απόσπασμα: ο Δημήτρης Νίνος του Ιωάννη Μπόχαλη, πληρώνει τον κάθε χρόνο εις τον μήνα Αύγουστο σιτάρι - μουλάρι ένα, οι παρά τη αυτού κληρονομιά του ποτέ Ευσταθίου Νίνου Μπόχαλη, Αντώνιος, Ιωάννης και Γεώργιος, πληρώνουν κάθε χρόνο τον Αύγουστο σιτάρι ένα, κοαντέναις δύο, ο  Αλέξανδρος Νίνος του Ιωάννη Μπόχαλη, πληρώνει κάθε Αύγουστο κοαντέναις δύο, ο Δημήτριος και ο Νικόλαος του Θεοδώρου Νίνου, πλήρωνε κάθε Αύγουστο, μία μουνέδα λύτρα… ”
Η μεγάλη περιουσία του ναού, έκανε το Μαγγιστράτο να δώσει και εδώ σημασία. Το πρώτο έγγραφο έρχεται κι εδώ το έτος 1811 και αναφέρεται στην πάχτωση. Αργότερα ο υπουργός ξαναστέλνει άλλα δύο παρόμοια έγγραφα - νόμους, κατά τα έτη 1813 και 1817 αντίστοιχα.
Ο ναός στο εσωτερικό του ήταν αρκετά πολυτελής και επιβλητικός. Μετά τον καθεδρικό ναό, ήταν ο πιο πλούσιος. Αυτό φαίνεται και από την παρακάτω απογραφή του 1764:
  1. Καντήλια αργυρά (17)
  2. Καντήλια μπρούντζινα (5)  
  3. Κορώνα αργυρή (1)
  4. Δίσκος αργυρός (1)
  5. Δίσκοι διάφοροι (2)
  6. Καντηλιέρηδες μπρούντζινοι (14)
  7. Ιερό Ευαγγέλιο αργυρό (1)
  8. Ιερό Ευαγγέλιο χάρτινο (1)
  9. Θυμιατήριο αργυρό (1) 
10. Λεκάνη για βάπτιση (1) 
11. Μπουκαλινα (1) 
12. Ανθοδοχείο (1)
13. Αμφια (2)   
Κυβερνήτης του ναού ήταν ο Σπύρος Μπόχαλης του ποτέ Ιακώβου. Εδώ αξίζει να σημειώσουμε, ότι το παρανόμι Μπόχαλης, οι περισσότερες οικογένειες, απόγονοι των Νίνων ακόμα το χρησιμοποιούν, αν κι έχουν περάσει αιώνες. Το όνομα Μπόχαλης συνδέθηκε άμεσα με την πορεία του ναού μέσα στο χρόνο. Εκεί μεγάλωναν και εκεί θάβονταν. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που: όταν στις 9 Αυγούστου το Μαγγιστράτο έψαχνε τον κυρ Γιάννη Μαρτάλη του Παπαξελιανάκη, ο οποίος ανήκε στο σόι των Νίνων, έσπευσε με έγγραφό του να τον αναζητήσει στον Άγιο Νικόλαο, που εκεί έβρισκε όποιος έψαχνε κάποιο Νίνο.
Αργότερα ο ναός έπαψε να είναι Μονή. Για κάποιο διάστημα λειτούργησε και σαν σχολείο.

 

Υ. Θ. Οδηγήτρια (Φ. Αρ. 340)

Ο ναός της Υ. Θ. Οδηγήτριας είναι αναμφισβήτητα από τους πιο παλιούς ναούς του χωριού. Όμως, εδώ έχουμε την εξαίρεση του κανόνα. Ενώ έχουμε στα έγγραφα του καθεδρικού ναού, την αναφορά της Υ. Θ. Οδηγήτριας, στα έγγραφά της και πιο συγκεκριμένα στο Ιβεντάριό της, δεν υπογράφει καθόλου ο Agostin Sagredo. Ακόμα, ενώ ο ναός υπήρχε πριν το 1752, εν τούτοις τα επίσημα έγγραφά του ξεκινούν από το 1815.
Η Οδήτρια, το νεκροταφείο του χωριού
Σ’ ένα από αυτά τα έγγραφα, έχουμε την παρέμβαση του υπουργού της διοικήσεως, που προστάζει τον Σπύρο Μπόχαλη που ήταν παχτωνάρης του ναού, να παρουσιαστεί στις αρχές του τόπου για να φερμαριστεί. Πριν από δύο χρόνια, ο ίδιος είχε στείλει έναν κατάλογο με νόμους που αφορούσαν τα πάχτα. Έτσι λοιπόν ο Σπύρος Μπόχαλης που δεν υπάκουσε τους νόμους της πολιτείας και έκανε κατάχρηση στις ελιές του ναού, καλέσθηκε από το υπουργείο για να τιμωρηθεί. Για τις 23 Μαΐου του 1815 και ημέρα Κυριακή, ο υπουργός έστειλε ένα κείμενο προς τον προεστό του χωριού Ιωάννη Λεπενιώτη και τον διάταζε να το ανακοινώσει στους κατοίκους του χωριού. Το έγγραφο αυτό αφορούσε τα πάχτα της Αγίας Αναστασίας (καθεδρικός), του Αγίου Νικολάου και της Υ. Θ. Οδηγήτριας. Τότε λοιπόν ο προεστός του χωριού έβαλε τον κοντόσταυλο Αναστάση Μάζη και τον γέροντα Αναστάση Μποζίκη, και το εκυρήξανε στη μέση του χωριού (πλατεία), με το σήμαμα της καμπάνας, μετά το πέρας της Κυριακάτικης λειτουργίας. Την άλλη μέρα, ο προεστός έστειλε μία επιστολή προς τον υπουργό και του ανέφερε ότι έπραξε αυτό που διατάχθηκε από τον ίδιο. Η επιστολή τελείωνε ως εξής: “ …ος καλός επρόσταξεν τα άνωθεν καρτέλια δεν έβαλε κανένας, απάνω όμως που είναι εις είδηση τω δικαιοσύνη σου, τα οποία σου τα προβοδάω ος καλός μου πρόσταξες με την προσκυνημένη σου ορδινιά. Αναμένω τις διορισές δια να τες ανεργώ παρευτώς”.
 Ο Υποταχτικός δούλος σου Ιωάννης Λεπενιώτης
Όλοι εκεί θα πάμετε...
Τον ίδιο χρόνο (1815), ο υπουργός Βλασόπουλος καλεί μέσω του ναού της Υ. Θ. Οδηγήτριας, τους τέως και νυν κυβερνήτες της Αγίας Αναστασίας, να παρουσιασθούν μπροστά του για να φερμαρισθούν. Αυτοί ήταν:
    1. Γιάννης Μποζίκης και Ξάνθης Αγάθος, τέως επίτροποι του ναού.
    2. Ανδρέας Νίνος,  Γιάννης Μάζης και Ξάνθης Παγιάτης, νυν επίτροποι του ναού.
Ο ναός αυτός δεν είχε καμιά ιδιαίτερη περιουσία. Ούτε σε ιερά σκεύη, ούτε σε χτήματα, δεν είχε κάτι το αξιόλογο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι μία απογραφή του 1800. 

Τα ιερά σκεύη του ναού είναι:
  Φελόνι (1)
  Πετραχήλι (1)
  Καντηλιέρηδες (12)
  Βιβλία (12)
  Ποτήριο (1)

 

Αγία Θέκλα (Φ. Αρ.-)

Η Άγια Θέκλη
Για το ναό της Αγίας Θέκλας δεν υπάρχει κανένα αρχείο. Όμως έχει τη μεγαλύτερη σημασία απ’ όλους τους άλλους ναούς του χωριού. Οι παραδόσεις υποστηρίζουν πως είναι ο πιο παλιός ναός του χωριού. Ο ναός είναι χτισμένος σε ρυθμό βασιλικής χωρίς τρούλο. Είναι ανακαινισμένος πρόσφατα (αρχές 20ου αιώνα), γιατί ήταν σχεδιασμένος σύμφωνα με τις ανάγκες της εποχής που είχε χτιστεί (λίγο μετά την ίδρυση του χωριού). Την εποχή της ανακαίνισης, επειδή έπρεπε να διπλασιαστεί ο τότε μικρός ακόμα ναός, οι εργάτες αναγκάσθηκαν να γκρεμίσουν το καμπαναριό που βρίσκονταν στα πλάγια. Από τότε ο ναός παραμένει χωρίς καμπαναριό*
Η θέση του ναού δεν ήταν καλή τα πρώτα χρόνια, γιατί ήταν μακριά από το τότε μικρό και κρυμμένο χωριό. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να είναι έρμαιο στις επιθέσεις των πειρατών, με αποκορύφωμα μία φορά, την ολοσχερή λεηλασία του και την κλοπή της καμπάνας από το καμπαναριό* 
Με βάση τις πηγές που υπάρχουν, μπορούμε να πούμε ότι ο λόγος που δεν υπάρχει το αρχείο του ναού, είναι ότι τα έγγραφα που υπήρχαν εκεί, τα κατέστρεψαν οι πειρατές. Στο αρχείο της Αγίας Αναστασίας, στο φάκελο Νο 195, αναφέρεται πώς: “ …σε καιρό μεγάλου πολέμου καταστράφηκαν τα βιβλία στην Αγία Θέκλα, από φωτιά”. Απέναντι από το ναό, υπήρχε και ένας πολύ μικρότερος, ο Άγιος Παντελεήμων. Όταν όμως δημιουργήθηκε η ανάγκη να χτιστεί ένα δημοτικό σχολείο, οι εργάτες γκρέμισαν το ναΐσκο αυτόν.

* Το έτος 2010 η εκκλησία της Αγίας Θέκλης απέκτησε καμπαναριό (φωτό). Το καμπαναριό που το έχτισε ο Βασίλης ο Κουτσαντώνης, είχε προϋπολογισμό 24.000 Ευρώ, ο οποίος καλύφθηκε με 14.000 Ευρώ από το ταμείο της εκκλησίας, ενώ το ποσό των 10.000 Ευρώ, καλύφθηκε με χορηγία του χωριανού μας πιλότου Κώστα Μποζίκη, Καπελέτου.

Δείτε σχετικά και την ανάρτηση “Παρεκκλήσια και Κονίσματα”

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου